Columns

WRITINGS
I am writing columns for the online magazine A Twist of Lime. On this page I share my writings of all my adventures experienced in Kenya so far. www.atwistoflime.nl

COLUMN 1
Geschreven door Liselotte Vaessen
Januari 2014

Ik & mijn Maasai man

We zitten naast elkaar, arm aan arm geplakt, zijn huid zo donker, gitzwart, mijn huid gebruind door de zon, maar nog steeds blank. Het is een warme dag, veel warmer dan ik tot dan toe gewend ben. Het duurt maar even. Ik kijk naar hem. In de vluchtigheid zie ik dat hij er precies zo uitziet, zoals ik mij de Maasai krijger voorstel. Er gaat een gelukskriebel door me heen. Ik ben blij dat de Maasai echt bestaat en het niet slechts een vertoning is, in stand gehouden om de beleving van de toeristen tegemoet te komen. Een moment voel ik mij de ‘Blanke Maasai’, maar dan als hoofdpersoon in een perfect geschreven autobiografie.

Ik wil hem zoveel vragen. Hoe hoog kan hij springen om zijn kracht te bewijzen? Weet hij van de reclamespot voor ontbijtkoek van Peijnenburg en het totaal misplaatste springritueel? Hoeveel vrouwen heeft hij weten te veroveren? Weet hij dat Maasai één van de sterkste merknamen ter wereld is waarmee miljarden euro’s wordt verdiend, maar zonder toestemming wordt gebruikt? Hoe rijk is zijn kudde? Hoeveel geiten heeft hij op zijn naam staan? Maar ik hou mijn mond.

Ik wil hem van dichtbij bewonderen, aanstaren, maar dat is onbeleefd. Ik wil een foto van hem maken, dit moment vastleggen op de gevoelige plaat, maar dat durf ik niet. Ik probeer hem stiekem door mijn wimpers te bekijken, dan zie ik zijn serieuze blik. Als hij zijn hoofd naar links wegdraait kijk ik naar zijn haar en zie rode dunne vlechten, in de kleur van het Afrikaanse rode zand. De kleur van het verzonken bloed in de diepe aarde, volgens velen. Hij is behangen met kralensieraden; om zijn nek, in zijn oorlellen, om zijn gespierde bovenarmen en rond zijn middel. Een gewaad van rode katoenen stof, genaamd ‘shuka’, is gedrapeerd om zijn lijf. Een groot mes aan zijn zijde, als een echte krijger. Hij is lang en slank, geen grammetje vet. Hij ziet eruit als een top atleet, op overlevingstocht in de woeste wildernis.

Ik kijk mijn ogen uit. Het landschap raast voorbij; oneindig veel bergen, vele tinten groen, typische Afrikaanse bomen genaamd acacia’s, rood zand, zwart geblakerde rotsen, uitgedroogde rivierbeddingen, olifanten en giraffen in de verte, zebra’s met hun prachtige strepen op de voorgrond, eekhoorntjes lijken op de vlucht te slaan, vogels vliegen gezamenlijk van boom naar boom op zoek naar hun geweven nestjes, de kleuren van de vogels zijn fel en lijken perfect op elkaar afgestemd, kamelen vanwege de moslim gemeenschap, geiten, koeien en schapen bij elkaar gedreven onder het ziende oog van de herders, ezels gespannen voor karren volgeladen met gesprokkeld hout. Dit is het thuisland van de Maasai in Kenia. Ik zit in een jeep en de Maasai man links van mij is slechts een voorbijganger, verlegen om een lift, waar ik van heel dichtbij een glimp heb kunnen opvangen.

Via VSO International ben ik uitgezonden naar Kenia. Ik werk voor het Beadwork Project van de Il Ngwesi Community, samen met 500 Maasai vrouwen. Mijn specialisme is business development & marketing van de door Maasai gemaakte kralen producten. www.beadsofkenya.wordpress.com

COLUMN 2
Geschreven door Liselotte Vaessen
Februari 2014

Door het oog van de kraal

Kralen; iedere vrouw op deze aardbol heeft minstens één kralensieraad in haar bezit. Ik heb er tassen vol van, verzameld gedurende mijn reizen over de wereld. Het begon al op jonge leeftijd. Ik zie het nog voor me, die grote glazen pot met ontelbaar kleine kraaltjes in alle kleuren van de regenboog, pronkend in mijn boekenkast. Van mijn moeder gekregen. Ik was er dol op. Ik maakte armbandjes en kettinkjes in alle soorten en maten, in allerhande kleuren. De pot leek oneindig, de bodem kwam nooit in zicht.

Vroeger met kralen gespeeld, nu is het werk. Daar sta ik dan midden in Nairobi op één van de drukste straten in de hoofdstad. Het verkeer suist om mijn oren. Het straatbeeld bestaat vooral uit honderden mensen aan de wandel en scheurende matatu’s. Deze minibusjes zijn het belangrijkste middel van transport in Kenia. Er kunnen normaal gesproken twaalf mensen in vervoerd worden, ieder een stoel, comfortabel. In Kenia kunnen er met gemak vijfentwintig mensen in, hutje mutje bij elkaar op schoot, weg comfort. Tatu is drie vertaald in de lokale taal Swahili. In het geval van de matatu betekent dit ‘altijd plek voor drie meer’. Hier maken ze dan ook gretig gebruik van. Altijd weer een avontuur. Na drie uur lang als een sardientje in een blik te hebben gereisd, ben ik op de plek van bestemming aangekomen. Ik ben op kralen inkoop in Nairobi.

De immense groothandel die ik me had voorgesteld is niet meer dan een mini winkeltje. Het ziet eruit als een fel gekleurde snoepwinkel, om hebberig van te worden. Achter de balie staat een verveelde Indiase vrouw. Na wat miscommunicatie verlaat ik de winkel met tassen vol kralen. Ik sleep me een ongeluk. Wist niet dat glaskralen zo zwaar konden zijn. De verpakking verraadt dat de kralen uit Tsjechië en Venetië afkomstig zijn. Een vreemde gedachte, waar ik me over blijf verbazen. Waarom geen glaskralen fabriek in Afrika? Maar als we terug in de tijd duiken, is de reis die deze kraal heeft afgelegd niks nieuws. Eeuwenlang geleden hebben de glaskralen het Afrikaanse continent bereikt en zijn nu niet meer weg te denken. Rond de zestiende eeuw zijn deze kralen als ruilmiddel meegekomen met de Europeanen. De glaskraal was een gat in markt in die tijd. Bijzonder voor de Afrikanen en een goedkoop ruilmiddel voor de Europeanen.

Voor die tijd gebruikten de Maasai natuurlijke producten voor het versieren van hun lichaam. Olifantenhaar was zo sterk en werd gebruikt als draad. Kralen kwamen voort uit de meest uiteenlopende natuurlijke producten, als klei, bot, ivoor, schelpen en zaden. De kraal is onlosmakelijk verbonden met het leven van de Maasai en met die van de ontwikkeling van de mens. Onszelf mooi maken en versieren met kralen is van alle tijden. Dit doen we al meer dan 100.000 jaar. Het is een vorm van status en macht, van zelfexpressie en identiteit, van verleiding en handel. Enige verschil in Kenia, ten opzichte van Nederland, is dat de mannen hier ook meedoen.

Ik raas op mijn motor. Onderweg naar de vergelegen Maasai dorpen, met tassen vol kralen uit Tsjechië en Venetië. Ik voel me een kralenhandelaar. Ik ben een kralenhandelaar. De Maasai vrouwen ontvangen mij hartelijk en graaien gretig alle kleuren kralen bij elkaar. Enerzijds gebruikt voor traditionele doeleinden om de rituelen in stand te houden en kracht bij te zetten. Anderzijds gebruikt voor commerciële doeleinden om economische onafhankelijkheid te creëren als vrouw in een mannen cultuur. Vol enthousiasme voorzie ik de Maasai vrouwen van kralen. Ik wens dat deze ambacht eeuwig voortleeft, met in de toekomst een glaskralen fabriek aan de voet van Mount Kenya.

Via VSO International ben ik uitgezonden naar Kenia. Ik werk voor het Beadwork Project van de Il Ngwesi Community, samen met 500 Maasai vrouwen. Mijn specialisme is business development & marketing van de door Maasai gemaakte kralen producten. www.beadsofkenya.wordpress.com

COLUMN 3
Geschreven door Liselotte Vaessen
Maart 2014

Het schapen maal

Ik lig in een tent in een woonkamer. De scheerlijnen zijn vastgemaakt aan de omringende tafels. Eerder werd er geprobeerd een haring in de grond te slaan, tevergeefs. Om me heen zijn mensen aan het eten, of eigenlijk weer aan het eten, nieuw bezoek zo laat op de avond. Ik hoor af en toe een rochel gaan, dat is hier niet ongewoon. Ik hoor water stromen en vervolgens kletteren op de grond. Ik weet dat de gast zijn handen aan het wassen is voordat hij aan het avondmaal begint.

Eerder die middag. De zon schijnt. Omringd door Maasai vrouwen zittend op de grond in het gras onder een boom. We praten over micro kredieten. Iedere vrouw zit met kaarsrechte rug en gestrekte benen, een houding om jaloers op te zijn. Gewikkeld in kleurrijke doeken. Schapen grazen om ons heen, de geiten een stukje verderop, zij prefereren bladeren boven gras. Er wordt gekletst, er wordt gebeld, er worden kralen geregen, er worden baby’s gevoed aan de borst, er wordt gebreid. Een aantal vrouwen verbergt zich zo nu en dan onder de omgeslagen doek om een snifje van het een of ander te nemen. Is het om de honger weg te nemen? Is het om je even geen zorgen te hoeven maken? Om je een moment gelukkig te voelen? Ik vraag het me af. Ik ben benieuwd naar de kleine ondernemingen die de vrouwen willen gaan starten. Maar de vrouwen delen niet graag hun plan in gezelschap, aangezien dit dan gelijk gekopieerd kan worden. Ik dacht hier over na. Ze delen al zoveel met elkaar, van man tot macht, dus waarom niet dit ene briljante idee voor jezelf houden. Het leek me een plausibele verklaring.

We slapen die avond bij een Maasai gezin. De werkdag zit erop. Het is etenstijd. We zitten allen op een bankstel in de woonkamer met een salontafel voor ons, waar de plastic schalen en de emaille borden uitgestald staan. Ik heb al vele woonkamers van de Maasai mogen bewonderen de afgelopen maanden. Wat nooit ontbreekt is een thermoskan gevuld met chai, omringd door emaille kopjes te midden van de salontafel. Kolossale bankstellen, zoals wij ze niet meer graag zien. Vele kalenders aan de muur, van verschillende jaartallen, een ware verzameling. En een buffetkast. Een eettafel omringd door stoelen heb ik nog niet kunnen waarnemen bij de Maasai families. Moeder kookt in een aparte ruimte op open vuur, omringd door haar kinderen. Het rookt enorm, maar de gezelligheid van de keuken, de centrale plek in huis, voelt hier precies zoals thuis, knus samen om de kookpot. Er is geen stromend water en geen elektriciteit. De schapen en geiten zijn net binnen, bij elkaar gedreven op het erf, in een ruimte afgezet met hout. Mama’s van de kleintjes gescheiden, behalve de pasgeborenen. Zodat ze de volgende ochtend genoeg melk geven om dit Maasai gezin te voorzien. Al dit vee brengt veel vliegen met zich mee. Ik had me nooit gerealiseerd dat vliegen, die herhaaldelijk op mijn gezicht landen, echt vreselijk irritant zijn. We eten schaap.

Eten is een sociale bedoeling bij ons thuis. Ik realiseer me dat wij van eten echt een feest hebben gemaakt. Hier bij de Maasai is het vooral een primaire behoefte, het vult je maag na een lange dag. De vader van het gezin vergezeld ons tijdens het avondmaal. Mannen, vrouwen en kinderen bij elkaar in één ruimte. Mijn Maasai collega geeft toe nog nooit in haar leven met haar vader samen te hebben gegeten. Bij de Maasai wordt dit blijkbaar strikt van elkaar gescheiden. Deze avond eten we allemaal samen. Vast vanwege ons gezelschap. Ik kijk naar de kinderen en vraag me af op welk moment zij met hun vader de dag doornemen. Aangezien bij ons thuis het avondmaal het enige moment van de dag was, dat we allemaal samen waren en tijd hadden voor een goed gesprek.

Het is bedtijd. De sterren staan hoog aan de hemel. Het is koud en kil die nacht op de kale vlakte. Vandaar de tent, dan maar in de woonkamer. Ik heb heerlijk geslapen en werd gewekt met een kopje chai, met schapenmelk bereid.

COLUMN 4
Geschreven door Liselotte Vaessen
April 2014

Klavertje vier op het Afrikaanse continent

Mijn luchtwegen hebben nog nooit zo open gestaan. Mijn lijf is volledig flexibel en uitgerust. Ik zie er tegenop me weer in het drukke stadsleven van Nairobi te begeven. Ik zit voldaan in het vliegtuig. Ik heb me volledig overgegeven tijdens het Lamu yogafestival. Een bijzondere ervaring, zo intensief yoga had ik immers nog nooit in zo’n korte tijd beleefd. Naast mij zit een aantrekkelijke man. Op het festival hebben we niet meer dan een handvol woorden met elkaar gewisseld. Nu lijkt de wereld om ons heen te verdwijnen en raken we verstrengeld in elkaars zinnen en energie.

Yoga is voor mij een moment om tot mezelf te komen en weer te kunnen relativeren. Het drukke gesjeesde leven in Amsterdam is niet te vergelijken met mijn leven in Kenia, maar toch kan het hier ook druk worden in mijn hoofd. Ideeën in overvloed om de Maasai vrouwen waar ik mee werk economisch te ‘empoweren’. Op zulke momenten installeer ik mijn yogamat en mezelf op mijn balkon, met als decor Mount Kenya, en kom weer bij mezelf. Is het ultieme geluk niet de gemene deler voor iedereen? Geluk is als een puzzel, hoe ouder we worden hoe completer de puzzel wordt. En iedereen vult deze puzzelstukjes op geheel eigen wijze in. Yoga is er voor mij één van.

Ik kan van geluk spreken dat ik in het westen geboren ben. Ik voel me bevoorrecht. Geboren zijn in Kenia is van andere betekenis. Meer dan de helft van de jongeren heeft hier op dit moment geen baan en bijna de helft van de bevolking leeft onder de armoede grens. Toch blijft de glimlach een alledaagse geziene expressie op de gezichten van mijn buurtgenoten, als ik naar mijn werk wandel. Komt het door de zon, komt het door het collectieve gedachtegoed? In ieder geval vindt het leven hier meer plaats in het nu, morgen is het weer een andere dag. Ik laat me steeds makkelijker meevoeren in deze levensstijl. In het nu leven helpt mij om het verleden niet oeverloos te overdenken en de toekomst niet eindeloos proberen te voorspellen. In het nu lijkt er minder gepieker.

Hier in Kenia ontmoet ik de meest bijzondere personen uit alle windstreken. Het is waardevol mensen te ontmoeten en ik ben ervan overtuigd dat iedereen voorbij komt met een reden. Toch is het een illusie dat anderen je gelukkig kunnen maken. Ik heb lang gedacht dat mijn grote liefde ook altijd mede verantwoordelijk was voor mijn geluk. Niets is minder waar. Een ander kan je nooit verantwoordelijk stellen voor je eigen geluk. Dat lot ligt geheel in eigen handen. Dit inzicht werd me steeds duidelijker, nadat we beiden wisten dat het niet meer goed ging komen tussen ons. Opeens stond ik er alleen voor en moest ik mezelf hervinden en herpakken. Wie ben ‘ik’ ook alweer?
Ik kan me nog steeds op nieuwe liefdes storten, maar weet dit steeds beter los te koppelen van mijn persoonlijke geluk.

Voor mij draagt het realiseren van dromen bij aan het vinden van geluk. En we hebben elkaar nodig deze dromen waar te maken. We weten allemaal dat wie goed doet, goed ontmoet. Een eerste levensles op de kleuterschool, benadrukte een bijzondere vriend. Vanzelfsprekend zou je denken, maar toch vaak in de vergetelheid geraakt in de individualistische sferen waar we ons in begeven. Mijn advies; deel je droom met iedereen en vraag naar andermans dromen. Wie weet ontmoet je net die ene persoon die je een stukje dichterbij het verwezenlijken van je droom brengt. Teken je eigen droom uit, hang het op in je slaapkamer, ga er mee naar bed en sta ermee op, dan gaat het leven.

Zoals een wijze man mij er pas op wees; bedenk hoe je in het leven herinnerd wil worden, dat helpt je richting te bepalen. Ik ben er nog niet helemaal over uit, maar ik geloof dat ik op de goede weg ben mijn dromen te realiseren. En of deze aantrekkelijke man uit het vliegtuig ook een stukje van mijn puzzel is, dat moet de toekomst uitwijzen.

Via VSO International ben ik uitgezonden naar Kenia. Ik werk als business development & marketing specialist voor het Beadwork project en het Micro Finance project van de Il Ngwesi Community. We werken samen met 700 Maasai vrouwen en focussen op economisch empowerment. www.beadsofkenya.wordpress.com

COLUMN 5
Geschreven door Liselotte Vaessen
Mei 2014

Kralen op de catwalk

Mijn Maasai vrouwen zijn de wereld aan het veroveren. Complexe weeftechnieken in combinatie met glaskralen zijn hip en geliefd. De vrouwen kunnen het en leveren hoge kwaliteit. Designers als Jan Taminiau en Vivienne Westwood staan in de rij. Iedereen wil kralen op de catwalk. De Maasai vrouwen zijn prachtig rank en slank. Ze stralen in elke modeshow, in de gedeelde rol van ontwerper & model, met de Maasai hoogvlaktes als decor. Een utopie?

Het is vrijdagmorgen, een chaotische verkeersdag in het altijd levendige Nairobi. Na een wereldreis per taxi, van west naar oost, zijn mijn Maasai collega en ik op de plek van bestemming aangekomen. Het Go Down Arts Centre. Het walhalla voor jonge kunstenaars en opkomende muzikanten. Graffiti in de meest prachtige creaties spat van de muren af. Het beeld vult zich met extravagante mensen in verrassende modecreaties. Een heerlijk inspirerend plekje te midden van de Nairobi gekte. Heel even waan ik me in Amsterdam Noord met al zijn kleurrijke ateliers en artistieke verschijningen.

Mijn collega en ik worden hartelijk ontvangen door Ethical Fashion Africa. Een sociale werkplaats opgezet door mode ontwerpster Vivienne Westwood. Haar motto luidt: ‘No charity, just work’. Het doel is mode in te zetten om armoede te bestrijden. De werkplaats siert zich met mode prenten aan de wand, naaimachines in overvloed, kniptafels vol met half fabricaten en stellages gevuld met rollen stof en namen van wereldbekende ontwerpers. Wat een geluk, we pitchen het Beadwork Project aan de juiste persoon. Ze is enthousiast en onder de indruk van ons werk. Ze vindt ons goed georganiseerd en kwalitatief waardig. Mijn collega en ik lopen de werkplaats uit en maken tegelijkertijd een vreugde sprongetje. Als dit doorgaat, is dit de ideale opstap naar de internationale wereld van mode en design.
Het is een week later. We worden gebeld door Ethical Fashion Africa. Of we een opdracht kunnen doen voor een Japanse designer. We zijn door het dolle heen. Natuurlijk willen we dat. De opdracht luidt: 100 stuks kralen ketting ter grootte van een liniaal, als decoratie op een stoffen tas. We werken met twee Maasai vrouwen groepen, zodat we heen en weer kunnen pendelen om de kwaliteit en de deadline te monitoren. We starten met een training in het design. Deadlines zijn lastig en nieuwe designs een uitdaging. De vrouwen zijn blij. De prijs is goed en al het materiaal wordt geleverd.

Een appeltje eitje? Nee. Zoals de Kenianen altijd spreken van uitdagingen in plaats van problemen; hier was zeker sprake van. Het design was ietwat anders dan ze al kenden. Het sample dat we hadden gekregen was net iets korter dan de opdracht zelf betrof. De deadline was net iets sneller dan gedacht. En thuis alleen werken, bleek toch niet zo productief. Op dag twee kwamen we allemaal tot nieuwe inzichten. Dit leidde tot samenwerken, elkaar corrigeren en stimuleren. Dit alles onder de boom, zittend in het gras, met perfect rechte rug. Het harde werken gepaard gaande met veel gelach en geroddel. Eindresultaat zeer geslaagd. De tassen gaan nu als warme broodjes over de toonbank in Japan, voor een absurd hoge prijs kan ik me zo voorstellen. Een eer dat de Maasai vrouwen daar onderdeel van mogen uitmaken.

Onze utopie is zo gek nog niet. We zijn op weg naar bekendheid en roem. De volgende opdracht staat al op stapel. Nu nog een designer en een toonbank in Nederland. En die catwalk komt dan vanzelf.

COLUMN 6
Geschreven door Liselotte Vaessen
Mei 2014

IJdelheid siert de straten

Gebreide truien, wollen mutsen en fluffy jassen vullen het straatbeeld. Straten veranderen in modderstromen. Regen komt met bakken uit de lucht vallen. Sommige communities zijn onbereikbaar geworden. Paraplu’s in de aanslag. De motortaxi rijders zien eruit alsof ze de besneeuwde toppen van Mount Kenya gaan beklimmen. Mijn huis verandert langzaam in een woestijn. Het is mei en dit betekent dat het regenseizoen geopend is. Oftewel kou voor de Kenianen.

Op de tweedehands markt is er een overvloed aan winterkleding te verkrijgen. Allemaal uit Europa, gezien daar juist de lente is ingezet. Mitumba, de naam voor de tweedehands kleding markt, is hier in Kenia een waar begrip. De balen kleding zijn relatief goedkoop te verkrijgen en met winst te verkopen. De Kenianen zijn er dol op, net als ikzelf. Zo ben ik perfect geslaagd voor mijn Koningsdag outfit, gevierd in de tuin van de ambassadeur. De reguliere kledingindustrie krijgt hier in Kenia moeilijk voet aan de grond, deze kleding is alleen besteed aan de welgestelde Keniaan. En waarom meer betalen dan nodig is?

Kenianen zijn zeer inventief. Alles kan gemaakt en gerepareerd worden. Alles krijgt een nieuw leven. Er wordt hier niets zomaar weggegooid, behalve plastic dan, dat zwerft hier overal rond. Kleding wordt afgedragen tot het laatste draadje. Schoenmakers maken van hopeloze schoenen alsnog een plaatje. Vele naaisters op de straten maken elk gewenst kledingstuk waar je van droomt, mede mogelijk gemaakt door de Singer. Zo heb ik ook een aantal mitumba stukken laten vermaken. Het straatbeeld in Nanyuki ziet er al met al kleurrijk uit. De Kenianen houden van versieren. Van opgesmukte motoren en matatu’s met franje tot aan zichzelf toe.

Ook de haardracht van de vrouwen in Kenia is een ware kunst. Lange dunne vlechten, ingevlochten haar, verschillende kleuren gecombineerd, hanenkammen, de Grace Kelly rol, ware kunstwerken om jaloers op te worden. Hoe zou mij dat staan? Als mijn Maasai collega vertelt dat haar haar niet echt is, verwonder ik me. Haar logica is dat het normale kroeshaar onhandelbaar is en te langzaam groeit. De kosten om dit te onderhouden loopt meer in de papieren dan elke twee weken nieuwe hairextentions. Zeer duidelijk dat ze niet dol zijn op kroeshaar. Het haar dat hier wordt gebruikt is niet echt, dat is dan ook wel te zien aan de glans en de vorm. Het raakt nooit door de war tijdens een windvlaag of een lange zit in de matatu. In het westen wordt juist vaak echt haar gebruikt. Dat haar komt voornamelijk uit India. Voor sommige gezinnen uit de sloppenwijken een bron van inkomsten. Het laten zetten van hairextentions met echt haar is een prijzige aangelegenheid in het westen. Hier in Kenia is het nep haar een ware uitkomst, waar iedereen gebruikt van maakt.

Vintage is hier betaalbaar en niet zo schreeuwend duur als in Amsterdam. Ik struin graag over de mitumba om mijzelf te trakteren op een nieuwe outfit. Betreft de hairextensions ben ik nog niet overtuigd. Wie weet verander ik van gedachte en word ook ik meegesleept in de hype.

Liselotte is via internationale ontwikkelingsorganisatie VSO uitgezonden naar Kenia. Ze werkt voor het Beadwork Project van de Il Ngwesi Community, samen met 700 Maasai vrouwen. Haar specialisme is business development & marketing van de door Maasai gemaakte kralenproducten. www.beadsofkenya.wordpress.com

COLUMN 7
Geschreven door Liselotte Vaessen
Juni 2014

Brieven uit twee werelden

“Mzungu, mzungu” hoor ik in de verte. Ik zit in de woonkamer bij een Maasai familie. Ik neem aan dat ze mij bedoelen. Ik ben de enige blanke in deze Maasai community en het woord verspreid zich snel weet ik. Wat blijkt is dat het dit keer niet over mij gaat. Het gaat over het jongste meisje van de familie. Haar moeder vertelt dat ze de bijnaam mzungu heeft gekregen toen ze werd geboren. Ze is iets lichter van huid dan de rest van haar broertjes, zusjes en ouders.
Ironisch nietwaar.

Blank zijn voelt als bijzonder hier in Kenia. “Mzungu, mzungu” hoor ik nu al maanden om me heen. Mzunge betekent blanke in het Swahili. Iedereen van klein tot groot neemt dit woord in de mond. Ze zien mij als mzungu en zullen mij ook altijd zo zien. Ook al woon ik hier, ook al werk ik hier, ook al ben ik hier voor een lange tijd en wandel ik dagelijks dezelfde route naar werk. De Keniaanse kinderen is dit met de paplepel ingegoten, als ze een blanke zien roepen ze mzungu. Zelfs de allerkleinste die net kunnen praten, zijn er al bekend mee. Ze krijgen een glimlach op hun gezicht als ik ze gedag zeg. Het lijkt toch heel bijzonder een mzungu te groeten en te kennen. Als ik dit scherper bekritiseer is het ook vreemd. In het Westen zullen wij een persoon met een andere huidskleur nooit aanspreken met zwarte of neger. Kijk naar de hele rel om Zwarte Piet, een discussie die zelfs stand houdt tot in de zomermaanden. De Jodenkoeken en Negerzoenen nog buiten beschouwing gelaten.

Bij de fruit en groente verkoopsters op straat ben ik ook altijd een hele bezichtiging. Ik heb geen koelkast en dit brengt met zich mee dat ik elke dag kook. Geen straf elke dag verse groenten. En aangezien het ’s avonds om 7 uur donker is en het niet wordt aangeraden dan nog over straat te struinen, is er genoeg tijd om te koken. Door de maanden heen heb ik zo mijn favoriete plekjes waar ik mijn fruit en groente haal. Dit gaat om één vrouw in het bijzonder. Ik vraag me nog steeds af of ik er goed aan doe, haar te verkiezen boven de vrouwen links en rechts van haar. Maar tegelijkertijd bedenk ik me, heeft niet iedereen zijn of haar favoriete winkel, zijn of haar favoriete verkoopster. Op een dag krijg ik een brief van haar. Echt aandoenlijk. In haar beste Engels heeft ze me geschreven hoe waardevol ik voor haar ben, zoals zussen dat zijn. Sindsdien schrijven we brieven naar elkaar.

We schrijven brieven over wie we zijn, waar we vandaan komen, hoe we leven. Ik schrijf vooral in het nu. Ik schep niet op over mijn weekendjes weg. Ik vertel niet in detail waar ik allemaal geweest ben. En laat de posh feestjes waar ik zo nu en dan beland al helemaal achterwege. Dit vind ik niet helemaal gepast. Op een dag krijg ik een sms van deze vrouw, ze zit in de problemen en heeft geld nodig, wel nu. Mijn eerste reactie is dat ik dacht dat we een ander soort relatie hadden, gebaseerd op vriendschap en gelijkheid. En niet omdat ik een mzungu ben met geld. Ik weet dat onze achtergrond totaal verschillend is. Ik weet dat ik rijker ben dan haar, daar is geen twist over mogelijk. Toch was ik naïef en dacht dat dit mij niet met haar zou overkomen. Ik wil haar helpen door haar producten te kopen en soms iets extra’s te geven. Ik wil ook met haar meedenken haar business uit te breiden. Maar op zo’n manier mij om geld vragen, voelde als misbruik maken van mijn mzungu-status. Ik zie geld geven niet als oplossing.

Als ik haar de week daarop zie speelt ze mooi weer. Komt het omdat ze omringd is door medeverkoopsters die als luistervink dienen, schaamt ze zich, of is ze echt in rustiger vaarwater gekomen. Of ik er ooit achter zal komen weet ik niet. Wie weet staat het in haar volgende brief. Vervolgens krijg ik een sms binnen van een Keniaanse jongen. Een buschauffeur met grootse dromen om als chefkok in een vooraanstaand hotel te werken. Zijn vader is gestorven en hij is op zoek naar een bijdrage om de begrafenis te financieren. Ik blijf toch altijd de mzungu die uit een andere wereld komt.

COLUMN 8
Geschreven door Liselotte Vaessen
Juli 2014

Op de roze wolk van roem

Eindelijk is die langverwachte modellen carrière in aantocht. Ik sta te popelen. Mijn gezicht op de billboards langs de snelweg in Nederland. Mijn werk hier in Kenia in de spotlights. Mijn successen uitgebreid in de media. Eerst zien, dan geloven.

VSO Nederland zet voet aan grond in Kenia. Ze hebben mijn project, boven vele andere interessante projecten in de wereld, uitverkoren tot dè zomercampagne in Nederland. Ik ben door het dolle heen. Een kans voor mij, voor de organisatie waar ik voor werk en voor de Maasai-vrouwen in het bijzonder. De planning is rond, de dagen zijn ingevuld, de vrouwen geïnformeerd. Ik ontmoet mijn twee collega’s uit Nederland en de fotograaf te midden van Nairobi. We verkiezen de jeep boven de matatu, uitermate luxe wat mij betreft. En reizen noordelijk richting Nanyuki. Ik beleef het Keniaanse landschap weer voor de eerste keer. Ik ben blij met het team en benieuwd naar de avonturen die we samen gaan beleven.

We bezoeken verschillende Maasai communities, kletsen met vele vrouwen en nemen een kijkje in de huizen om te zien hoe ze leven. We worden overal hartelijk ontvangen door de prachtige Maasai-vrouwen gehuld in traditionele kleding. Ze zingen en dansen voor ons en wij doen ook een poging. We interviewen vrouwen over hoe hun dag eruit ziet en hoe het maken van kralenproducten van invloed is op hun leven. We leren over het leven van de Maasai en staan versteld van het feit dat twee keer op een dag water halen gelijk staat aan vier uur lopen. We bladeren samen door meegebrachte mode magazines uit Nederland. De jonge Maasai meiden giechelen bij het zien van catwalk modellen in de meest extravagante verschijningen. Vol trots poseren de vrouwen tijdens het schieten van de portretten. De kralenproducten worden met liefde uitgestald op kleurrijke kleden in het hoge groene gras. VSO neemt heel wat sieraden mee naar huis. Om de vrouwen iets terug te geven hebben we een tijdelijke webshop bedacht, waar een aantal sieraden verkocht gaan worden. We brainstormen over de zomertrends, de kleuren en de designs om de webshop aantrekkelijk te maken.

Nadat VSO vertrokken is ben ik aan zet. De grote order voor de webshop wordt verspreid over verschillende communities, wel zo eerlijk. Elke community heeft eigen uitdagingen, zoals slecht telefonisch bereik, miscommunicatie binnen de groep en leiderschapsperikelen. De deadline is akkoord met de vrouwen. En de sieraden worden goed betaald. Toch verloopt het niet zo soepel als verwacht. Het werken met deadlines is niet vanzelfsprekend. De designs pakken anders uit. Er worden nieuwe kleuren bijgehaald. De order wordt niet onderling verdeeld. In het Westen zien we delen en samenwerken als voorwaarden van succes. Zeker als het gaat om grote orders. Samen sta je sterk. Ik vraag me af hoe het is om geen opleiding te hebben gevolgd. En hoe het is om nog nooit op kantoor te hebben gewerkt. Wat zijn dan de regels, hoe wordt dan een deadline geïnterpreteerd? Ik begrijp dat er andere prioriteiten leven, zoals het runnen van het huishouden, wassen, koken, hoeden van het vee en water halen. En dan komt het kralen daarna.

Zodra VSO weer in Nederland is, staat de telefoon roodgloeiend als ik die zou hebben. Het ene verzoek na het andere stroomt binnen. Ik word geïnterviewd voor mode en lifestyle bladen in Nederland. Ik word gebeld door belangrijke en minder belangrijke Nederlandse kranten. De campagne is nu al tot een succes bekroond.

Ik vertel uitgebreid over mijn leven hier, over mijn werk, over de vrouwen. Ik promoot de webshop in al mijn interviews. Nu nog de producten op tijd in Nederland krijgen denk ik. Op het moment dat de webshop de lucht in gaat, sturen wij de producten op. Met een levertijd van vijf dagen komt alles toch nog goed.

Koop een sieraad & steun de Maasai-vrouwen op www.vso.nl
Liselotte is via internationale ontwikkelingsorganisatie VSO uitgezonden naar Kenia. Ze werkt voor het Beadwork Project van de Il Ngwesi Community, samen met 700 Maasai vrouwen. Haar specialisme is business development & marketing van de door Maasai gemaakte kralenproducten. www.beadsofkenya.wordpress.com

COLUMN 9
Geschreven door Liselotte Vaessen
Juli 2014

Marathon op waterschoenen

Wat een dag in de communities zou worden, verandert in het aanmoedigen van Maasai renners vanaf de zijlijn. Ik ben getuige van de voorselectie van de renners voor het evenement van het jaar dat twee weken later plaatsvindt. De Lewa Marathon.

De renners versnellen over zandweggetjes, heuvels, door de kale vlaktes, met de zon hoog aan de hemel. De meeste renners zijn verre van uitgerust met supersonische sportkleding, laat staan met goed schoeisel. Sommigen rennen zelfs op waterschoenen, zoals wij ze kennen van vroeger. Zeer populair onder de Maasai-mannen. Hier leggen ze hele afstanden op af. Dat blijkt ook nu weer, moeiteloos.

Aan het eind van de rit wordt besloten wie de hele marathon gaat doen, wie de halve, welke mannen gaan deelnemen en natuurlijk welke vrouwen de marathon gaan trotseren. Niet alleen was ik er om aan te moedigen, ook blijk ik de fotograaf te zijn die het uiteindelijke team voor Il Ngwesi vast moet leggen. Ik schiet mooie plaatjes van trotse mannen en vrouwen die de community met hart en ziel gaan verdedigen tijdens de Lewa Marathon. Ik zou met een rood oververhit hoofd staan uit te puffen, maar bij de Maasai-mannen en -vrouwen valt niet eens een zweetdruppel te bespeuren.

Het is zover, meer dan 1000 mensen van over de hele wereld reizen af naar hartje Kenia. Ook wij zijn erbij. Niet als renners, maar met een stand waar we Maasai sieraden gaan verkopen, samen met de makers. We vertrekken vanuit Nanyuki met een wagen volgeladen met sieraden, standmateriaal, eten en drinken, tenten en matrassen. We pikken onderweg een aantal Maasai-vrouwen op. Daar aangekomen loopt alles anders dan gedacht. We zouden een stand delen met een andere organisatie, maar daar had niemand op gerekend. Na een aantal uur hebben we eindelijk onze polsbandjes weten te bemachtigen. We rijden assertief het terrein op en kiezen een plek uit die ons het meest geschikt lijkt. Naast de bar, tegenover het restaurant, daar moet het druk gaan worden schatten we in. We zijn met gemak door de detectiepoortjes gekomen met onze volksverhuizing. We stuntelen met tentstokken en decoreren de tafels, inclusief hek. Zelfstandig in het wilde weg een stand opbouwen is duidelijk geen probleem. Niemand stuurt ons weg.

Op het moment dat de deelnemers worden toegesproken door de organisatie, rondom het kampvuur, stort iedereen zich op onze stand, letterlijk. We vormen in korte tijd het perfecte team. Iedereen heeft zijn rol: van shilling naar dollar omrekenen, verkopen registreren, verhaal achter de producten vertellen, wisselgeld regelen. Het loopt gesmeerd en we zetten in korte tijd een heleboel geld om.

Na dit succes is het tijd om te koken. De gasfles houdt het niet lang genoeg vol, zodat we overstappen op een echt kampvuur. Ik sprokkel hout. Na uren eten we alsnog ‘vurrukkulluk’. We drinken chai, kletsen rondom ons eigen gestookte vuur, nemen de stormverkoop nog eens door en bedenken nog betere verkoopstrategieën voor de volgende dag. Die ochtend zijn we vroeg uit de veren om meer dan 1000 mensen aan te moedigen bij de start. De beveiligers creëren een ketting van mensen en handen om de renners in bedwang te houden en de startlijn af te bakenen. Na het startschot, rennen de beveiligers met de renners mee en verdwijnen langzaam naar de achtergrond. Iedereen gaat op in het prachtige landschap. De olifanten, neushoorns, giraffen en zebra’s genieten ook mee op afstand. Er zweven dan ook helikopters in de lucht om de big five in de smiezen te houden.

Na dik twee uur bereiken de eerste hele marathon renners de finish. Als derde eindigt één van de mannen van het Il Ngwesi team, hij is apetrots, net als wij. Vele vrienden van mij stuiteren na het bereiken van de finish nog, de meest bijzondere marathon ooit gelopen in hun ogen. Een groot succes en voldaan gevoel voor iedereen. Misschien bedenk ik me volgend jaar ook wel.

COLUMN 10
Geschreven door Liselotte Vaessen
Augustus 2014

Toerisme op z’n retour

Daar staat ze dan, mijn moeder, op de luchthaven van Nairobi, na een hele wereldreis. Ze laat zich niet tegenhouden. Omdat ze nou zo’n wereldreiziger is die ongeacht de situatie elk land trotseert met haar backpack? Nee, maar wel omdat haar dochter al zo’n lange tijd in het buitenland zit en de moeder-dochter band een bijzondere is. En ja, ze is echt wel hartstikke stoer. Voor het eerst op het Afrikaanse continent, voor het eerst in een land als Kenia, helemaal alleen op reis.

We storten ons samen in het Keniaanse avontuur. Het land is leeg. Geen overdosis aan toeristen. Overal een plekje om te slapen. Het strand in totale stilte, alleen het geruis van de zee op de achtergrond. Geen file rijden in de safari parken. Niet omringd door klikkende camera’s om dezelfde – zeldzaam te spotten – leeuw te fotograferen. Klinkt als de perfecte situatie om de toerist uit te hangen, maar de keerzijde is minder rooskleurig. Het is schrijnend om te zien, zoals de grote hotels aan de kust, die veelal leegstaan of een minimale bezetting hebben. Nog schrijnender is de andere wereld die schuil gaat achter deze façade van allure. Een wereld die bestaat uit kleine dorpjes, met talloze winkeltjes, waar mensen elke dag weer de strijd aangaan om te overleven. Het heeft ook iets treurigs, iedereen die je probeert over te halen om een kijkje te nemen in zijn of haar souvenir winkel. Of de beachboys die het blijven proberen op het strand. Maar wat voor keus hebben ze?

Voor Kenia is het toerisme de belangrijkste bron van inkomsten. Het grootste deel van de bevolking profiteert er op wat voor wijze wel van mee. Door de aanslagen die breed uitgemeten worden in de media zijn de mensen bang geworden. Bang om een land als Kenia te bezoeken. Dit is vooral sneu voor de kleine ondernemers die allen hun graantje meepikken van het toerisme. Heb je dan gewoon pech als toeristen tot je belangrijkste klanten behoren? Ik vraag me af hoe zij op enige wijze gecompenseerd worden, maar weet het antwoord al.

Niet iedereen laat zich leiden door de media. Maar ik betwijfel of dit positief of negatief is. Als ik kijk naar dik uitgevallen, rood verbrande lijven, die liggen te bakken op een bedje aan het zwembad in de brandende Keniaanse zon. Allen voorzien van een polsbandje, waarmee er onbeperkt geschransd kan worden. Dan vraag ik me af of dit werkelijk bijdraagt aan een land als Kenia. De rijken worden hier alleen maar rijker van en de dorpjes en winkeltjes die in de schaduw van de grote hotels liggen, worden waarschijnlijk niet eens gezien. Waarom Kenia denk ik dan, had het elk willekeurig land kunnen zijn? Misschien niet eerlijk om te zeggen, want deze mensen hebben er vast lang voor gespaard. Ik hoop gewoon dat ik het verkeerd inschat en ze alsnog op safari gaan en Kenia echt leren kennen.

Wij scharen ons onder een andere doelgroep. Maken veel gebruik van lokaal vervoer, zien alle hoeken van het land, ontmoeten de leukste Kenianen en komen met een berg vol souvenirs thuis. Mijn moeder is het type dat graag voor iedereen om haar heen zorgt. Ze past dan ook helemaal thuis in een cultuur als deze, waar voor elkaar zorgen de regel is. Deze wens komt dan ook naar boven als we over de verschillende markten struinen. Ze wil eigenlijk iedereen helpen, van iedere verkoper iets kopen en elk kind dat om geld vraagt iets geven. Maar ze weet ook dat dit niet kan, daar is helaas geen beginnen aan. Toch doen we ons uiterste best. En de zelfgemaakte knuffel poppetjes in felle kleuren worden goed ontvangen door de kleintjes. Wat mogen we ons rijk rekenen gaat er telkens door ons heen en dan hebben we het niet eens over rijkdom uitgedrukt in geld.

Dus ook al lig je in een all-inn resort te bakken en te braden na lang sparen; koop een banaan om de hoek, schaf souvenirs aan voor je liefsten en maak een praatje met de lokale bevolking. Zo moeilijk is het niet om een beetje cultuur op te snuiven en ook nog iets bij te dragen. Wat mij betreft het leukste wat er is.

COLUMN 11
Geschreven door Liselotte Vaessen
September 2014

Landje pik

Een kleine uk staat te midden van het kale maanlandschap. Een veel te groot overhemd reikt tot aan zijn knieën, waaronder spillebenen uitsteken. Hij domineert meer dan vijftig geiten, schapen en koeien bij elkaar. Vanaf zeven jaar worden deze jongens opgeleid tot herder. Het is een hele verantwoordelijkheid voor zo’n klein ding om geen enkele geit, schaap of koe kwijt te raken. Laat staan het navigeren in een landschap dat overal waar je kijkt hetzelfde lijkt.

In de dorpen en steden gaat het er anders aan toe. Een geit in yoga pose aan de rand van de weg siert het straatbeeld in Kenia. Geiten zitten vast aan een paaltje met hun poot en hebben zo een cirkel beschikbaar om te grazen. Soms gaan ze voor de uiterste grassprieten en moeten ze zich zover uitstrekken dat er een yoga pose ontstaat. In dorpen en steden is dit een veel gebruikte manier om het vee veilig te laten grazen in de berm langs de weg.

Waar vroeger alle jongens van het gezin voor het vee zorgden, is er nu school voor in de plaats gekomen. Ondanks dat de basisschool gratis toegankelijk is in Kenia, kiezen sommige Maasai gezinnen er toch voor een aantal kinderen thuis te houden. Het gezin moet ook onderhouden worden en zonder vee geen eten op tafel. Daarnaast is school dan wel gratis, maar nog steeds moet er geïnvesteerd worden in boeken en uniformen. Dit is niet voor iedereen weggelegd.

De kleine uk van zeven jaar jong loopt op Il Ngwesi Maasai land met zijn vee, maar hij is Samburu, een naastgelegen community. Zij zijn ook Maasai, maar noemen zich Samburu. Voor even mogen ze hier grazen. Door de droogte laat de Il Ngwesi Maasai community de Samburu toe voor een aantal weken, daarna moeten ze weer terug naar eigen grondgebied. Wat vroeger misschien wel in een stammenstrijd uitmondde, wordt nu wijselijk met elkaar besproken. De ouden en wijzen van beide communities komen bijeen en praten voor dagen. De kracht van Il Ngwesi is dat ze hun land goed onder controle hebben. In tijden van droogte hebben ze altijd een stuk grondgebied achter de hand, dat ingezet kan worden. Dit in tegenstelling tot de Samburu. Na dagen van overleg zijn de Samburu weer vertrokken naar eigen grondgebied en is de rust wedergekeerd.

Ik voel me trots, dat de Il Ngwesi community zo goed georganiseerd is en ik hier een bijdrage aan mag leveren. Als ik in de lodge ben scheppen mijn mannelijke Maasai collega’s altijd op over hun vee. Iedereen heeft vee. Zonder vee kan je niet overleven. Een veelgestelde vraag in de community is dan ook: ‘Hoe is het met je veestapel?’. Een van mijn collega’s heeft wel achthonderd koeien, schapen en geiten. Wat een rijkdom. Vlees en melk van het vee wordt gebruikt om het gezin te voeden. Ook wordt er handel gedreven met het vee. Koeien worden verkocht als deze zo’n tien à vijftien jaar zijn en leveren zo’n vijfhonderd Euro op. Een geit of een schaap wordt al na een paar jaar verkocht voor zo’n honderd Euro. In droge seizoenen, zoals nu het geval is, wordt een geit of schaap goedkoper verkocht. In groene tijden, stijgt de prijs juist.

Het blijft mij fascineren hoe de kuddes schapen, geiten, koeien zich in colonnes voortbewegen door de landschappen van de Il Ngwesi community. Ze doorkruisen gebieden van maanlandschappen tot groene oases, van Frans uitziende tarwe velden tot een decor aan bergketens en leggen heel wat kilometers af. Mijn collega vertelt dat hij precies weet hoeveel koeien, schapen en geiten hij heeft. Hij herkent ze allemaal aan hun uiterlijk. Het leven draait geheel om het vee. Het lijken wel hun kinderen. Het hele ritme van dag en nacht wordt hierop aangepast. In de ochtend worden ze ermee wakker en melken ze het vee. Gedurende de dag, als het vee de velden afgraast onder begeleiding, worden de stallen van mest ontdaan. In de avond wordt het vee geteld om te kijken of er niemand mist en vervolgens op stal gezet.

Waar wij in Nederland weilanden hebben afgebakend om het vee te laten grazen. Is hier zoveel droogte dat de herder genoodzaakt is uitgestrekte gebieden af te struinen met het veeltallig vee om sappig gras te vinden. Fascinerend hoe het vee zich tot de grootste bevolkingsgroep van Maasai land mag rekenen. En met zoveel liefde behandeld wordt zoals wij in het westen onze huisdieren behandelen.

COLUMN 12
Geschreven door Liselotte Vaessen
September 2014

Hoge hakken in het zand

Wat doe ik aan? Wat neem ik mee? Eindelijk weer een keer optutten voor de gelegenheid. Mooiste jurken ingepakt, samen met hakken, sieraden, bikini en natuurlijk rode lippenstift. Heel Nanyuki rukt uit. Tenten gepakt, bedjes geregeld, broodrooster en waterkoker in de tas. Toch een beetje glamping tijdens het kamperen. Ik kan niet wachten om te dansen. Dit keer tussen de nijlpaarden en de lokale artiesten.

We zijn onderweg naar het Rift Valley Music Festival in Naivasha, aan het meer. Niet alleen heel Nanyuki rukt uit, waarschijnlijk ook heel Nairobi. Het is de vijfde keer dat dit festival wordt georganiseerd. Artiesten van oostelijk Afrika krijgen hier een podium, van zangers tot kunstenaars, van lokale verkopers tot de kinderen van de sloppen. Er zijn verschillende podia verspreid langs de oevers van het meer, omringd door geweldig hoge bomen, waar de franjeapen nieuwsgierig in rondslingeren. De nijlpaarden zullen wel wegblijven van de oevers. Die houden niet van felle lichten en deuntjes die uit de boxen knallen. Normaal gesproken zijn de oevers de plek van de nijlpaarden om zich te vol te grazen met kilo’s gras.

We kamperen in de tuin van vrienden die een huisje hebben geboekt. Uitzicht op het meer. Mogelijkheid tot het maken van een kampvuurtje. Een veranda versiert met kussens gemaakt van kleurrijke Afrikaanse stoffen, geheel op elkaar afgestemd, om heerlijk in weg te duiken. En natuurlijk stopcontacten, waar we onze droge boterhammen kunnen toasten en thee kunnen zetten in de vroege morgen.

Omringd door de dauw van de ochtend kan je langzaam ontwaken met yoga. Gedurende de dag zijn er overal muzikale talenten die optreden, dit gaat door tot in de vroege uurtjes. De kinderen van de sloppen laten ons kunsten met hun springtouw zien, waar iedereen versteld van staat. Midden op het terrein staat een ware lovetree, waar iedereen zijn post-it op kan plakken vol met liefdesboodschappen. Daarnaast staat een immens hart gemaakt van echte bloemen, afkomstig van de buren. Dit aangezien de meeste bloemenboeren rond het Naivasha meer vertoeven. Het resultaat is een overvloed aan kassen vol kleurrijke rozen. Overal op het festival zijn hooibalen verspreid waar de mensen op kletsen, eten, drinken en naar de muziek luisteren. Er is kunst gemaakt van alles wat er aangespoeld is aan de oevers van het meer, zoals plastic flessen, glazen flessen, visnetten en andersoortig plastic afval. Er staat een boom die vol hangt met creaties gemaakt van kitengela glas. En de typisch Afrikaanse stoffen die te koop zijn in de stands, zijn verwerkt tot hip kledingstuk, kussen, oorbel en lampenkap.

Overal om mij heen spot ik de nieuwste trends op mode gebied. De gemiddelde Keniaan die hier rondloopt is trots op zijn en haar cultuur en draagt dat uit met allure. Ik zie de meest mooie Maasai sieraden voorbij komen, gedragen door de festival bezoekers. Kleurrijke Afrikaanse stoffen zijn verwerkt tot de meest extravagante kledingstukken. In alles stralen ze Afrika uit. De topper was wel de onesie, gemaakt van stof met eclectisch motief. Als klap op de vuurpijl bleek het glow in the dark te zijn. Zo knalde dit pak van de dansvloer af tijdens het mooiste feestje van het hele festival, dat plaatsvond in een container. Hier houd ik dus van. Het festival lijkt de ideale vrijhaven voor iedereen. Het is een mooie mix van lokale en internationale mensen, waarbij iedereen zichzelf kan zijn en vooral doet waar hij zin in heeft.

Wat heerlijk om op een festival rond te dwalen waar de ruimte is. Alles is wijds opgezet en tegelijkertijd kleinschalig. Geen ellenlange rijen, geen muntjes kopen op een onhandig punt, niemand kwijt raken, lekker overzichtelijk. En de artiesten treden meerdere malen op, zodat ze niet te missen zijn. Kleine onontdekte festivals zijn mijn favoriet. Het is altijd zo jammer dat ze niet lang onontdekt blijven. Gelukkig is dat in Kenia nog niet het geval. De scene die naar dit soort festivals gaat is nog relatief klein. Wat een geluk dat ik hier nu tussen woon.

Ook de nijlpaarden vonden het toch de moeite waard om een kijkje te komen nemen. De laatste nacht, lopend naar de camping, keken we recht in de ogen van een aantal reusachtige nijlpaarden, die het aandurfden hun maaltijd te nuttigen op het vaste land. De kers op de taart tijdens een mini vakantie om de hoek.

COLUMN 13
Geschreven door Liselotte Vaessen
Oktober 2014

Wedstrijdje kralen in de community

De langverwachte competitie, waar ik van droomde, wordt werkelijkheid. De Maasai-vrouwen kunnen nu uitblinken in precisie en creatie. Ze kunnen laten zien wat ze uniek maakt. De beste designs krijgen een prijs. De vrouwen krijgen de kans te gaan werken met nieuwe vormen leer in combinatie met trendy kleuren voor de herfst in de vorm van glaskralen. Handwerk ten top.

Tijdens het yogafestival op Lamu heb ik de oprichtster van een bekend sieradenmerk uit Nairobi leren kennen. Na een paar maanden heb ik haar weten te strikken voor een training. De vrouwen zijn door dolle heen, net zoals wij. Dit sieradenmerk werkt samen met meer dan tweehonderd vijftig artiesten in en om Nairobi. Het is geen vrouwen project, ook mannen spelen een gelijkwaardige rol. De mannen zijn specialist als het gaat om metaalbewerking, dit is een veel voorkomende toepassing binnen de sieraden lijn. De designer vertelt mij dat het werken met mannen vele voordelen oplevert. Mannen zijn meer geld gedreven en houden zich beter aan deadlines. Vrouwen zijn creatief en precies. Een mooie mix dus van man en vrouw om het perfecte sieraad te creëren.

Ons doel is zoveel mogelijk Maasai-vrouwen te laten participeren in de competitie. Op het laatste moment is niet duidelijk hoeveel vrouwen gaan deelnemen. Het is lastig voor ze om van te voren beloftes te doen. Mijn collega wijst mij erop niet zo’n negatieve houding te hebben, als ik in de stress raak of we wel met genoeg gaan zijn. Ik voel me verantwoordelijk, aangezien de designer helemaal uit Nairobi komt voor een twee daagse training. Er moet vervoer worden geregeld naar de community, een hotel geboekt worden en een training in elkaar gezet worden. Het zal wel een cultuur verschil zijn dat ik me druk maak, dit in tegenstelling tot mijn Maasai collega. Ik leg me erbij neer en wacht op wat de komende dag gaat brengen. Die nacht slaap ik slecht.

Voor de training hebben we de meest centrale community gekozen, zodat iedere vrouwe de kans krijgt te kunnen komen. De meeste vrouwen moeten zo’n twee uur lopen. Rond tien uur arriveren wij op de plek van bestemming. Ik stap uit de auto en zie nog niemand. Mijn stress begint al op te spelen, maar ik hou me in. Uiteindelijk zie ik een aantal vrouwen in de verte, in kleurrijke doeken afstekend tegen een kaal en dor landschap. Ik hoop dat deze vrouwen bij ons horen. Als ik de heuvel op sprint en naar beneden kijk, zie ik meer dan twintig vrouwen bij elkaar staan, die ik stuk voor stuk ken. Er verschijnt een glimlach op mijn gezicht. Ik storm op ze af en vertel ze dat ik zo blij ben dat ze in grote getale zijn gekomen. Misschien heeft de geldprijs ze dan toch over de streep getrokken.

We starten de training met het belang van e-commerce, een onbekend begrip voor vele vrouwen. Hierdoor ligt de wereld open. We praten over hoe je een succesvolle zakenvrouw wordt. We leggen het belang van kwaliteit uit en hoe in te spelen op de verwachtingen van de klant. We laten zien hoe je nieuwe patronen kan creëren met bestaande vormen. We schetsen de trends voor de herfst op modegebied en laten zien hoe kleuren met elkaar gecombineerd kunnen worden. Voor de competitie mogen de vrouwen uit verschillende kleurencombinaties kiezen, kralen in paarse en bruine tinten, in groene en zilveren tinten. Ook zijn er verschillende vormen leer te kiezen, in de vorm van een halve maan en een driekwart cirkel. De vrouwen verspreiden zich in groepjes en gaan aan de slag met het sieraad. De meesten zoeken de schaduw op onder een boom.

De sieraden die af zijn worden ter plekke door de designer gekocht. Degenen die niet af zijn sturen we later op naar Nairobi. De beste drie designs worden gewaardeerd op beste kleurencombinatie, beste creatie en mooiste sieraad. De designer is onder de indruk. Sommige vrouwen hebben zich laten inspireren door de natuur en hebben bomen gecreëerd met de kralen. Bij anderen speelt de familie een belangrijke rol, op het sieraad wordt dan ook de hele familie gerepresenteerd. Aan het einde van de training krijgen alle vrouwen een certificaat dat deelname aan deze training laat zien. Ze zijn hier dol op certificaten.

De vrouwen poseren trots met hun zelfgecreëerde sieraad, in het open veld en in traditionele kleding. Alle sieraden zullen op de website van de designer verschijnen om als ‘one of a kind’ verkocht te gaan worden. Ik zie een positieve samenwerking tegemoet en wie weet worden wij wel ‘de’ Maasai-vrouwen groep, waar de designer naar op zoek is om deel uit te kunnen maken van haar team van artiesten uit Kenia.

COLUMN 14
Geschreven door Liselotte Vaessen
Oktober 2014

Interviewen op z’n Afrikaans

Omringd door een tiental mensen, hoofdzakelijk mannen, zitten we aan een immense tafel, uit prachtig hout gesneden. Boven ons een hemel van gedetailleerd vlechtwerk, achter ons de uitgestrekte savanne. Ik zou er zenuwachtig van worden. Al die mannen, al die ogen op mij gericht en al die vragen op me afgevuurd. Zal ik ooit één van hen worden?

De kopietjes rollen hakkelend uit de printer op kantoor. Gitzwarte vette letters schreeuwen de woorden gezocht; verkoopster; vrouw; curioshop; lodge. Een vrouw, aangezien ze alle Maasai-vrouwen die de handgemaakte kralen producten maken representeert. Een frisse wind, omdat deze winkel in de eco lodge bij uitstek de verkoopplek is voor de vrouwen en de omzet vele malen hoger kan. Deze winkel is van alle Maasai vrouwen van het Beadwork Project. Het geld dat daar verdiend wordt komt ten goede aan het project. De huidige verkoopster heeft er een potje van gemaakt, tijd voor een nieuwe strategie. De man van deze verkoopster is het hier absoluut niet mee eens. Of het hem te doen is om het geld, de status, of omdat hij denkt dat deze baan zijn vrouw echt op het lijf is geschreven, zullen we nooit weten. Maar de vrouwen van het Beadwork Project zijn het unaniem eens dat er op kort termijn een nieuwe verkoopster moet komen.

Zonder internet, zonder toegang tot computers, moet deze vacature iedereen ten gehore komen. Veel mensen die een bepaalde rol vervullen in de community zijn op één of andere manier familie van elkaar. En natuurlijk zijn er een aantal families die de boventoon voeren. Per community verspreiden de chairladies van het Beadwork Project de vacature. En nu maar hopen dat dit doorsijpeld naar iedereen, zelfs naar degenen die zich het verste van de bewoonde wereld bevinden.

De dag van het interview is aangebroken. In alle vroegte vertrekken we richting de lodge. De jeep raakt gedurende de weg er naar toe bomvol. Vele vertegenwoordigers worden opgepikt. Oudere Maasai mannen met karakteristieke gezichten en omhangen met Maasai kralen, sieren het beeld. Esther is een vooraanstaande vrouw binnen het Beadwork Project, een belangrijke stem en een echte zakenvrouw. Helaas kan zij niet mee, omdat ze op haar koe moet passen. Deze heeft ze recent gekocht. Een grote aanwinst die ze niet zomaar alleen achter kan laten. De interessante mix van belangrijke mensen laat zien dat dit interview niet zomaar iets is. Één van de kandidaten wordt ook opgepikt voor het interview. De lodge ligt ver van alles verlaten en is onmogelijk zelfstandig te bereiken. De andere kandidaten werken in de huishouding van de lodge en zijn al ter plekke.

Het is tijd voor de interviews. Een geringe opkomst, drie vrouwen in totaal. Dit in tegenstelling tot de vertegenwoordigers, een tafel vol mensen, nog nooit zoveel mensen bij elkaar gezien tijdens een interview. De kandidaten laten alle verkregen certificaten zien. Stuk voor stuk zijn deze vrouwen verlegen. Ze durven bijna geen Engels te praten. De gesprekken lopen ietwat stroef. Dan verplaatsen we ons naar de winkel, voor het rollenspel. Tijdens het rollenspel zijn de kandidaten veel meer op hun gemak en komen ze beter uit de verf. Ze doen hun uiterste best mij de kralenproducten in de winkel te verkopen en het verhaal te vertellen. Ze zijn open en assertief. Misschien omdat er minder ogen op hun gericht zijn. Misschien omdat ze niet meer omringd zijn door mannen met aanzien. In de Maasai cultuur heerst een dusdanige hierarchie dat de vrouw onderdanig maakt aan de man. Vrouwen zijn zelden zeer spraakzaam in gezelschap van een man.

Één van de kandidaten springt eruit. Ze heeft al eerder in een lodge winkel gewerkt. Na overleg, blijkt unaniem voor haar gekozen te zijn. Mijn manager, de man aan het hoofd van de community, bemoeit zich er niet mee, hij houdt zijn mening voor zich. Ik denk nog wat ongeïnteresseerd, heeft hij wel opgelet, maar later blijkt dat hij ook ten opzichte van de ouderen niemand wil afvallen. Zijn stem had geen verandering in het eindoordeel gebracht. Vandaar zijn gedrag. Interessante gedachte.

Ook de gekozen kandidaat blijkt van een vooraanstaande familie. Zo gaat het nou eenmaal met een community gerunde organisatie. Het verbaasd mij niets. Het belangrijkste is dat iedereen vertrouwen in haar heeft om de winkel tot een succes te gaan maken. Binnenkort geef ik een verkooptraining om haar de kneepjes van het vak te leren, gaan de vrouwen eindelijk geld verdienen en kan misschien iedere vrouw het zich permiteren een koe te kopen.

COLUMN 15
Geschreven door Liselotte Vaessen
November 2014

Seks op de Savanne

De taal van de liefde is universeel, zowel bij mensen als bij dieren. En iedereen geeft er zo zijn eigen draai aan, ook hier in Kenia. Aan de kust van Kenia lijkt leeftijd geen rol te spelen. Westerse vrouwen op leeftijd lopen hand in hand met Keniaanse jonge mannen. Genegenheid tussen Kenianen laat zich zelden zien in het openbaar en Maasai vrouwen delen hun man met vele andere vrouwen. Maar hoe gaat het er in het dierenrijk aan toe, wat zijn daar de spelregels?

Ik maak een trip naar de Masai Mara, het bekendste safari gebied van Kenia. Samen met een vriendin gaan we op safari in een klein schattig jeepje waar we precies inpassen, inclusief chauffeur en Maasai gids. Vele gazelles, impalas, zebra’s en giraffen sieren het landschap, een idylisch plaatje. Af en toe komt er een ‘Pumba’ familie voorbij racen met de staartjes ferm in de lucht stekend, als een antenne. In de verte zien we massa’s buffels, allen vergezeld door één of meerdere ossenpikkers op de rug. We bewonderen net geboren zebra’s in bruintinten met pluishaar en olifanten die kilo’s gras wegwerken.

Na dit vredige tafereel, scheuren we onverwachts het gebaande pad af, recht op een struikgewas af, omdat onze gids iets heeft gepot. We komen dichterbij en zien dan een cheetah liggen, langgerekt in de schaduw. Een prachtig rank en slank beest, op drie meter afstand, wat een geluk. Dan rijden we verder en spotten een zwarte neushoorn onder een struik, liggend in het gras. Dit is een bedreigde diersoort, veelal gestroopt vanwege de hoorn, die in de vorm van medicijnen en lustopwekkers, voor meer dan de prijs van goud, over de toonbank gaat op de Chinese markt. Een verschrikkelijk feit, waar mensen die arm zijn door in de verleiding worden gebracht. Extra bijzonder dat we een zwarte neushoorn van zo dichtbij hebben kunnen bewonderen.

We rijden verder in het open veld en staan opeens oog in oog met een leeuw en leeuwin. Ik kan het niet geloven, daar is hij dan, de koning van de savanne in al zijn pracht en praal, met lange woeste manen. We zijn getuige van het paringstafereel tussen de leeuw en de leeuwin. De leeuwin neemt de leiding, zij bepaalt, en de leeuw volgt. Ze zitten midden in hun honeymoon, die gemiddeld zeven dagen duurt. In deze dagen eten ze niets. Leven ze dan echt van de liefde? De daad zelf duurt niet meer dan een paar seconden, je knippert met je ogen en het is gebeurd. Zeven dagen lang heeft de leeuw nodig om de leeuwin uiteindelijk te bevruchten. Zo ongeveer elke tien minuten paren ze, dus ze gaan nog even door.

Als kers op de taart, om de ‘big five’ compleet te maken, spotten we een luipaard in een boom. Het lijkt wel de Keniaanse slager daar boven. Er hangt een stuk gevild rood vlees in de boom te drogen. Een wildebeest is ten prooi gevallen en naar de top van de boom gesleept. Een luipaard, in tegenstelling tot de leeuw, leeft graag alleen en deelt zijn prooi liever niet. Zelfs de aasgieren is hij te slim af, door een dik begroeide boom te kiezen die vanaf de lucht niet inzichtelijk is.

Wat hebben we een geluk, we hebben de ‘big five’ in één dag weten te spotten, inclusief parende leeuwen. Zelfs onze chauffeur en gids zijn door het dolle heen, dit maken ook zij zelden mee. We kijken de ‘Lion King’ om nog in de safarisferen te blijven, wat een topfilm. Vele dieren hebben namen in het Swahili, zo betekent ‘Simba’ leeuw en ‘Rafiki’ vriend. Ook de ‘Pride Rock’ ligt niet ver van waar ik woon, bijzonder toch. Ik woon in het land van de Lion King en heb eindelijk de koning van de savanne mogen ontmoeten.

We vervolgen onze reis naar de kust. Safari en kust zijn de ideale ingrediënten voor een geslaagde vakantie in Kenia. De taal van de liefde krijgt hier een nieuwe dimensie. Er zijn wel heel bijzondere relaties te spotten op het Keniaanse strand. Het leeftijdsverschil is het meest opvallende, dit is er één van uitersten. Ik moet gelijk denken aan de film ‘Paradise Love’, die ik halverwege stopgezet heb, zo gruwel ik er van. Deze relaties hebben het meeste weg van een overeenkomst, voor de één het economische voordeel, voor de ander lust. Deze jonge mannen houden van een beetje ‘rubensvrouw’ in combinatie met een ticket naar de Westerse wereld en de vrouwen op leeftijd zijn blij met een jonge minnaar en goed gezelschap. Het blijft een fascinerende aangelegenheid, twee totaal verschillende lijven flanerend in de branding.

Zo vindt de liefde altijd zijn weg, zowel bij dieren als bij mensen. Er valt altijd wel iets te winnen; van lust tot economisch voordeel, van status tot nageslacht, van gezelschap tot erkenning. Mooi dat de liefde voor iedereen anders is en alle grenzen overschrijdt.

COLUMN 16
Geschreven door Liselotte Vaessen
December 2014

Lokale brouwsels & springende mannen

Het regenseizoen is nog steeds niet voorbij. Lieflijke zandweggetjes veranderen in angstaanjagende modderstromen. Ik check de weersomstandigheden driedubbel om een eerder slip avontuur met de motor in de modder te voorkomen.

Die nacht regent het niet, dus mijn collega en ik kunnen met een gerust hart op pad naar de community. We ontmoeten de Maasai vrouwen om de kwaliteit te checken van een groot order. Het betreft een zwart-witte kralen strip voor een Japanse ontwerper, zo net nog even voor de kerst. We zullen veel van de vrouwen niet thuis aantreffen. Het is namelijk de maand van de besnijdenis onder vele jongens en enkele jonge meisjes. Dat betekent bijna elke dag een ceremonie.

Door het ontstaan van het schoolsysteem worden de jongens nu op jongere leeftijd besneden dan vroeger. Voorheen gebeurde dit zo rond hun achttiende levensjaar, nu rond hun twaalfde levensjaar. De reden is dat de jongens na hun twaalde naar de middelbare school gaan en die is vaak niet in de community gelegen. Voor die tijd moeten ze klaargemaakt worden om man te worden. De jonge meisjes zijn vaak een paar jaar jonger dan de jongens als ze besneden worden. Een vrouw onterende gebeurtenis voor deze jonge meisjes, waar veel kritiek op is, maar toch nog steeds voorkomt.

De maand december betekent een feestmaand voor de Maasai. Elke dag wordt er wel ergens een ceremonie gehouden. Het is ook vakantie tijd, de scholen zijn meer dan een maand dicht. Dus overal zijn vele kinderen te zien, aangezien de meeste Maasai vrouwen er gemiddeld vijf kinderen op na houden. Toevallig is de dag dat ik met mijn collega de community in ga zo’n feestdag. Voordat we op de ceremoniële feesten belanden bezoeken we eerst Christine. Een jonge vrouw, zeer kundig en creatief met glaskralen en weeftechnieken. Ze heeft haar eigen groepje gecreëerd aan deze kant van de community. De vrouwen zitten tezamen aan de rand van het aardappelveld, in het gras te kralen. Door in een team te werken, versterken en motiveren ze elkaar. Een voorbeeld groep.

Vervolgens belanden we op twee verschillende ceremoniële bijeenkomsten, waar we nog meer vrouwen ontmoeten. Ze laten ons trots het begin van de kralenstrip zien. We benadrukken de training die een paar dagen later plaatsvindt en bespreken het belang van een start maken. Kort daarna worden we naar de ruimte geloodsd, waar het mannelijk gezelschap zich bevindt. We worden als gast behandeld en mogen bij de mannen zitten die van alle kanten bediend worden door de vrouwen. De geur in de ruimte verraadt gelijk dat er hier alcohol aan te pas komt. We worden dan ook zonder tegenstribbelen voorzien van een maaltijd en een lokaal gebrouwde drank gemaakt met honing en citroen. Vanuit een smoezelige gele plastic jerrycan worden we herhaaldelijk bijgeschonken, zonder de optie om te weigeren. Dus we nippen zeer langzaam verder van dit lekkere, maar oh zo verradelijke, drankje.

We praten met de mannen over het belang van de besnijdenis voor de jongens. Hoe ze denken dat het ze beschermt tegen HIV/Aids. Dat in Nederland juist de meerderheid niet besneden is, alleen soms vanuit religieuze overtuiging. Dit vinden ze zeer vreemd. Later vertelt een Maasai vriend, haast ironisch, dat de maand december juist de maand is waarin er veel HIV/Aids opgelopen wordt. Door de combinatie van dronkenschap en willekeurige onveilige seks. Ook gaan de glazen van mond tot mond, waardoor ziektes als griep en zelfs tbc als een razende verspreid worden in deze maand.

Het einde van de middag zien we de Maasai krijgers hoog springen en zingen, een bijzonder ritueel om te mogen aanschouwen. De jongens zijn zo fit en omhangen met traditionele versieringen. Zij hebben de besnijdenis al eerder ondergaan en mogen zich nu scharen onder de onaanraakbare, hooggewaardeerde krijgers, tot het moment dat ze trouwen.

Een bezoek aan de community, wordt een onvergetelijke dag gevuld met Maasai tradities. Hopelijk vinden de vrouwen tussen al deze ceremoniële activiteiten door nog wel tijd om te kralen om deze order tot een succes te maken.

COLUMN 17
Geschreven door Liselotte Vaessen
December 2014

‘We keken over het leven van de mensen in de stad’
De stad – Eefje de Visser

Het einde van het regenseizoen komt in zicht. De eerste kersttaferelen zijn een feit. Het Nanyuki winkelcentrum is gehuld in een zee van lichtjes. Iedereen is druk op werk, de laatste projecten worden afgerond, de cijfers ingeleverd, voordat vele organisaties de deuren twee weken sluiten. De temperatuur is nog steeds aangenaam, als de zon schijnt is het zelfs heet, dus dat helpt nog niet echt voor het kerstgevoel.

Het beeld dat op mijn netvlies blijft staan tijdens dit regenseizoen is de man die paraplu’s repareert. Ik vind het briljant innovatief bedacht. Hij zit er elke dag als het regent, omgeven door agressief uit elkaar gewaaide flarden paraplu. Hij blaast ze nieuw leven in. Kenianen repareren alles, dat vind ik zo mooi. Ze zullen niks zomaar weggooien en zien overal toekomst in. Wel zie je overal zwerfplastic door de straten, een vreselijk beeld, maar toch hebben de Kenianen ook een duurzame kijk op het leven gezien de reparatie cultuur.

Als ik in de ochtend een rondje ga rennen door de stad, heeft dat veel weg van een solo marathon. Ik word aan alle kanten aangemoedigd. Krijg vragen naar mijn hoofd geslingerd; of ik voor goud ga, of ze mee mogen rennen, of ik tussendoor ook nog even souvenirs kan shoppen. Een hilarische aangelegenheid, waar ik niet altijd zin in heb. Rennen in alle stilte is er hier niet bij. Daarnaast ben en blijf ik natuurlijk ‘muzunge’. Elke dag geven ze mij weer het gevoel alsof ik voor het eerst in Kenia ben.

Als ik de deur achter me dicht trek om naar werk te gaan, dan ziet de kappersjongen mij altijd al in de verte aan komen wandelen en wordt helemaal enthousiast. De vrouwen van het naaiatelier zwaaien me altijd vriendelijk gedag. Als ik een jurk draag, maken ze een compliment. De leer meneer waar we mee samen werken kom ik dagelijks tegen op weg naar werk. Het voelt net als een dorp hier. In alle vroegte begint het leven al, de zon is om zes uur op. Het is een drukte van jewelste als ik uit mijn huis rol. Er wordt hout gezaagd, er worden auto’s geschuurd, banken gestoffeerd, kapsels geknipt, jurken genaaid en soms is ook de kerk al aan het zingen. Er wordt afval verbrand, overal kleine vuurtjes langs de weg en het verkeer is in volle gang.

Als ik het kantoor nader, dan staan daar alle jongens die hun motor als taxi inzetten. Hier zijn er veel te veel van, de concurrentie is moordend. Op elke straathoek staan ze in groepjes bij elkaar. Sommigen met een eigen motor, sommigen met een geleende motor. Het is een hele scene. Iedereen weet inmiddels ook dat ik motor rijd. Dus dagelijks vragen ze zich af waar mijn motor is.

Onderweg naar huis koop ik fruit en groenten bij mijn favoriete dames op de hoek. Sinds kort komen de buurtkindjes maar al te graag bij me spelen. Ik heb kleurpotloden en dat vinden ze fantastisch. Ze vinden ook dat ik zo’n mooi huis heb en herhalen dat continue. Ik denk dat het komt, omdat het anders is dan de meeste Keniaanse huisinrichtingen. Ik heb kaarten van het thuisfront aan de muur, prenten uit tijdschriften als kunstcollages, geen kolossaal bankstel dat de hele kamer vult en dus ruimte om te rennen en te dansen. We drinken thee en eten koekjes.

Voordat iedereen het land verlaat voor kerst, vieren we op de valreep kerst met vrienden. De ochtend begint met de meest idiote outfits scoren op de tweedehandsmarkt. We slagen perfect. We versieren de boel. Ik maak appelflappen in de oven van een vriend. Ik heb namelijk geen oven en geen koelkast. Dus wat een feest om een oven te mogen gebruiken en gekoelde wijn te drinken. We doen spelletjes, stelen elkaars kado’s en draaien alle kerstliedjes die we kennen om uit volle borst mee te zingen. We dansen door de kamer en drinken eierpunch met rum. Toch nog dat heerlijke kerstgevoel.

Een dag uit mijn leven en dat van de mensen om mij heen. Nooit een saai moment. Altijd leven in de brouwerij. Heerlijk die positiviteit, blijheid en drukte waar mijn dag elke dag mee begint als ik naar mijn werk banjer. En dat voor een avondmens!

COLUMN 18
Geschreven door Liselotte Vaessen
Januari 2015

It takes two to tango!

Kerst en nieuwjaar vier ik dit keer met een relatief ‘nieuwe’ vriend en een relatief ‘oude’ vriendin. De ‘oude’ vriendin en ik kennen elkaar al bijna heel ons leven en de ‘nieuwe’ vriend komt zo nu en dan in mijn leven voorbij op onverwachte momenten. Als ik slingerend op mijn skates een lantaarnpaal omarm, als ik op de Schiphol band voorbij glij met ‘mind your step’ tetterend in mijn oor, als ik in een huis-tuin-en-keuken kroeg op een doordeweekse avond aan de bar sta. Met de ‘oude’ vriendin heb ik naar China gegraven in de zandbak van de kleuterschool, lief en leed gedeeld in een studentenhuis en staan we altijd spontaan bij elkaar op de stoep voor een wijntje, zoals maar weinig Amsterdammers dat tegenwoordig nog kunnen, gezien de overvolle agenda’s.

Mijn leven leek de afgelopen weken in de ban van een reisorganisatie. Wensen en behoeften afwegen tegen opties en budgetten. Uiteenlopende ideëen van zon, zee, strand, tot de ‘big five’ spotten, van bergtoppen beklimmen tot dansen, van achterop de motor toeren tot een nacht bij de Maasai doorbrengen, inclusief koeien melken, van training geven tot een kijkje in mijn leven nemen. Dit had wat voeten in de aarde, maar het resultaat mag er zijn.

We ontdekken samen nieuwe culturen en landen. Bezoeken Ethiopië waar de tijd lijkt stil gestaan te hebben en de mensen nog puur en oprecht zijn. Aanschouwen het wereldwonder van de immense ondergrondse rotskerken uit vulkanisch steen gehakt. Gaan op safari en spotten onvoorspelbare olifanten en badderende buffels. Tijdens het nieuwjaarsfeest staan we met onze voetjes in het zand en een cocktail in de hand te dansen op ‘Toby2Shoes’, wij zijn fan. Overdag hakken lokale jongens, al klimmend, kokosnoten voor ons uit een boom en grillen ze hun zelfgevangen verse vis voor ons op het strand. We acrobatieken met de jeugd. We dansen in de lokale kroeg met zelfgebrouwen palmwijn uit de streek. We beklimmen Mount Kenya, een magisch moment met de volle maan aan de hemel die de sneeuw oplicht. Dan betreden we mijn lokale leven en bereiden we de leiderschapstraining voor. We toeren op mijn motor en slapen een nacht bij de Maasai. Voor dag en dauw staan we op om de koeien te melken, om vervolgens de vrouwen te trainen.

De leiderschapstraining vindt plaats in de Maasai community, met een opkomst van meer dan twintig vrouwen. Iedereeen is een leider is het motto. Iedereen zelfreflecteert zijn rol, wat doe ik goed, wat kan er beter en hoe zie ik de toekomst. We disussiëren over wat een leider is. We doen rollenspellen zodat iedereen de theorie gelijk in de praktijk kan brengen. Door middel van cirkels gemaakt van takken, laten we zien hoe uit je comfort zone te stappen en niet in paniek te geraken. We leren naar elkaar te kijken, écht te kijken bedoelen we dan. We reflecteren op eerdere grote orders en het proces. We leren ‘nee’ te durven zeggen. We leren te zijn wie je wil zijn en je talenten ten volste te benutten.

Dit alles brengt mij weer een stapje dichter bij de Maasai-vrouwen met wie ik werk. Ik ken ze weer iets beter en begrijp waarom ze soms handelen zoals ze doen. Deze weken heeft ook de vriendschap dichter bij elkaar gebracht, zowel de ‘nieuwe’ vriend, als de ‘oude’ vriendin. Ook zij kennen elkaar inmiddels. We hebben avonturen beleefd en nieuwe geschiedenis geschreven. Wat is vriendschap? Dit ís vriendschap. Vriendschap is onvoorwaardelijk, zowel oude als nieuwe vriendschappen. Er voor elkaar zijn wanneer nodig. Eerlijk en open tegen elkaar zijn. Samen een stap in het onbekende zetten. Elkaar stimuleren en inspireren. Samen avonturen beleven. Elkaar in je waarde laten en niet oordelen. Als je precies uit de verf kan komen zoals je werkelijk bent. We hebben tranen gelaten, van geluk, maar ook van verdriet, van hilarische cultuurverschillen, maar ook van onrechtrechtvaardigheid. Dit alles samen delen en elkaar aanvoelen is een teken van diepe waardevolle vriendschap.

We sluiten de training en ook de reis af met de woorden ‘It takes two to tango’. Hebben we niet allemaal iemand nodig om de tango mee te dansen? Of dat nou is in de vorm van vriendschap, liefde of werk. Vier ogen zien altijd meer dan twee.

	Wilma van Heugten op Kilim Beaded Design!
	liselottevaessen op The MOVIE about my Beadwor…
	Wilma van Heugten op The MOVIE about my Beadwor…
	Jacquelien Bunt op Buy Maasai products onlin…

Beads of Kenya

The adventurous blog of Liselotte Vaessen

Columns

Plaats een reactie Reactie annuleren

Dit delen:

Plaats een reactie Reactie annuleren